Cel działania:
- rozbudzenie zainteresowań przyrodniczymi zjawiskami oraz ich lepsze zrozumienie;
- wzrost doświadczenia nauczyciela w zakresie planowania oraz monitorowania i ewaluowania efektów pracy.


Szczegółowy opis działania:

Przedsięwzięcie „Eksperymenty i doświadczenia w oddziale przedszkolnym" zakłada rozwijanie aktywności poznawczej dziecka przez organizowanie warunków do prowadzenia działań badawczych i czerpania radości w odkrywaniu świata. Dzieci wykonują  własne eksperymenty lub obserwują prowadzone przez nauczyciela. Nauczyciel pełni rolę moderatora, kieruje aktywnością dziecięcą, zaspokaja ich naturalne potrzeby poznawcze, ciekawość. Działania realizowane są w czasie zalecanym w podstawie programowej wychowania przedszkolnego - "dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować".

 

W czasie prowadzenia projektu wykorzystywane są:

• metody: zabawowo-twórcza, zadaniowa, projektów, projektowania sytuacji edukacyjnych, warsztatowa, doświadczalna z elementami eksperymentu;
• formy: indywidualna, grupowa.

Doświadczenia są zebrane w bloki tematyczne skorelowane z kompleksową tematyką zajęć:

 

Eksperymenty z wodą np.:

• „Chmurka w butelce" (plastikowa butelka, gorąca woda, kostka lodu);

• ,,Co pływa a co tonie?" (woda, zakręcony słoik, słoik bez zakrętki, kamień, moneta, piasek, korek, magnes, gumowa zabawka itp.);

• „Kolorowa łódeczka" (woda, łódeczka, kulka z plasteliny, kapsel);

• „Rozpuszczanie substancji w wodzie" (sól, cukier, mąka, kawa, ryż, piasek, sześć szklanek z wodą);

• „Mieszamy ciecze" (woda, olej, barwnik);

• „Mikstura z bąbelkami" (10 łyżek octu, łyżka sody);

• „Pienisty potwór" (plastikowa butelka, ocet, płyn do mycia naczyń, soda, miska).

Przebieg: Butelkę napełniamy do połowy octem i dolewamy trochę płynu do mycia naczyń (można zabarwić farbką), ostrożnie mieszamy składniki, butelkę ustawiamy na środku miski, bierzemy 3 łyżeczki sody oczyszczonej i wsypujemy na środek papierowej chusteczki do nosa. Zwijamy ją, skręcamy końce i wrzucamy zawiniętą chusteczkę do butelki. Po kilku minutach z butelki zacznie wydobywać się piana.

Dzieci dowiadują się, że: gdy mieszamy ocet z sodą oczyszczoną powstaje gaz zwany dwutlenkiem węgla. Tworzy on w occie bąbelki gazu, który reaguje z płynem do mycia naczyń. Powstaje przy tym tak dużo piany, że wydostaje się ona z paszczy potwora – butelki.

 

W laboratorium dźwięku np.:

• „Czy dźwięk można zobaczyć?" (plastikowe pudełko, gumka recepturka, folia, nasiona, sól, pieprz);

• „Gitara w uchu" (miękki sznurek, papierowy kubek, gwóźdź, spinacz);

• „Telefon" (dwa plastikowe kubeczki, cienki sznurek, nożyczki).

Przebieg: Przebijamy nożyczkami otwór w dnie każdego kubeczka, pojemniczka. Przewlekamy sznurek przez oba otwory.  Dwoje dzieci prowadząc rozmowę telefoniczną – musi stanąć w odległości, tak aby naprężyć sznurek telefonu.

Dzieci doświadczają, że: dźwięki docierają do odbiorcy dzięki ruchom i drganiom powietrza, które są przewodzone przez sznurek.

 

Zabawy ze światłem np.:

• „W cieniu" (zaciemnione pomieszczenie, latarka, szklanka z wodą, kawałek przezroczystego plastiku, szybka, dowolny przedmiot z kolorowego plastiku);

• „Krążek Newtona" (płyta CD, kolorowe części koła, ołówek);

• ,,Bańki mydlane" (kubeczki, słomki, płyn do naczyń, szczypta cukru);

• „Kolorowe światło" (płyta CD, latarka).

 

Doświadczenia z powietrzem np.:

• „Czy powietrze może podnieść książkę?" (plastikowa reklamówka, książka);

• „Ile waży powietrze?" (listewka, pinezki, gumka recepturka, nitka, baloniki);

• „Ciepłe powietrze unosi do góry" (suszarka, nadmuchany balonik).

 

Czary – mary np.:

• „Jak oddzielić sól od pieprzu?" (sól, pieprz, plastikowa łyżka)

Przebieg: Dzieci mieszaja sól i pieprz. Po zmieszaniu drobno zmielonego pieprzu i soli pocieraja plastikową łyżkę o wełnę i przykładają do mieszanki. Czarne ziarna pieprzu „podskoczą" do łyżki i zostaną oddzielone.

Dzieci dowiadują się, że: plastikowa łyżka naładowała się elektrycznie w wyniku pocierania o wełnę. Ładunek elektryczny przyciąga ziarna pieprzu, ponieważ są lżejsze niż ziarenka soli.

• „Jak nadmuchać balon w butelce?" (butelka, balonik, słomka);

• „Bariera z tkaniny" (szklanka z wodą, gumka recepturka, zmoczona chusteczka lub kartka papieru).

 

Niezwykłe jajka np.:

• „Jajko w butelce" (butelka z dużym otworem, ugotowane jajko, gorąca woda);

• „Czy jajka rosną?" (surowe jajko, szklanka octu, szklanka wody);

• „Pływające jajko" (surowe jajko, woda, dwie łyżeczki soli).

 

Czarodziejskie baloniki np.:

• „Balon jak magnes" (balony, łyżeczka cukru, małe kawałeczki papieru, puszka)

Przebieg: Dzieci nadmuchują balonik i związują go sznurkiem. Pustą metalową puszkę kładą bokiem na stole. Pocierają kilkakrotnie balonik włosami (bardzo szybko), a potem próbują przyciągnąć balonikiem puszkę do siebie (nie dotykając jej bezpośrednio). Puszka porusza się.

Dzieci dowiadują się, że balonik był naładowany elektrycznie i zdołał przyciągnąć puszkę.

• „Pompowany balonik" (ocet, soda, butelka, balonik);

• „Rakieta" (cienka linka, balon, taśma klejąca, słomka);

„Zaczarowany balon" (zimna butelka, balon, miska z ciepłą wodą).

Przebieg: Pustą butelkę wkładamy do lodówki na około godzinę. Po godzinie wyjmujemy butelkę i nakładamy na jej szyjkę balon. Na około dwie minuty wkładamy butelkę do ciepłej wody. Balon nadmuchuje się jak po dotknięciu czarodziejską różdżką.

Dzieci dowiadują się, że w wyniku ocieplenia powietrze znajdujące się w butelce rozpręża się i potrzebuje więcej miejsca, wpływa więc do balonu i go nadmuchuje.

 

Ostrożne doświadczenia z ogniem:

• „Czego potrzebuje ogień?" (świeczka, szklanka)

Przebieg: Zapalamy świeczki, dwie z nich stawiamy na pokrywce, nakrywamy je słoikami i w tej pozycji zakręcamy. Początkowo wszystkie świeczki pałą się jednakowo, po chwili płomień w małym słoiku gaśnie, nieco dłużej pali się świeczka w dużym słoiku, ale też gaśnie, trzecia świeczka pali się cały czas.

Dzieci dowiaduja się, że podczas palenia płomień zużywa „powietrze do oddychania", czyli tlen. Kiedy go zabraknie, płomień gaśnie. Aby świeczka się paliła, potrzebny jest tlen.

• „Znikająca woda" (podstawka, szklanka, świeczka, woda);

• „Gaszenie ognia" (świeczka, woda).

 

Eksperymenty ze śniegiem:

• „Topnienie lodu, śniegu" (talerzyk, śnieg);

• „Czy śnieg jest czysty?" (talerzyk, śnieg, gaza);

• „Śnieg i sól" (śnieg, sól).

Przebieg: Dzieci samodzielnie przygotowują roztwór nasycony soli, w celu jej krystalizacji. Na słoikach opierają patyczki, zanurzają wełniane nitki w wodzie.

Dzieci zauważają, że po kilku dniach na nitkach utworzą się kryształki pod wpływem parowania wody.

 

Zabawy z wykorzystaniem magnesu:

• „Co przyciąga magnes?" (magnes, różne przedmioty w sali);

• „Tańcząca Pani Szpilka" (szpilka, kartka, magnes);

• „Zgubiony przedmiot" (szklanka z wodą, igła magnes)

Przebieg: Dzieci przykładają magnes do ścianki szklanki i wyciągamy zgubiony przedmiot (igłę) bez dotykania go dzięki przyciąganiu magnesu.

Dzieci zauważają, że magnes przyciąga metalowe przedmioty, które razem z nim się poruszają wychodząc nawet ponad powierzchnię wody. Siła przyciągania magnesu działa także przez szkło i wodę.

 

Jedzenie pod lupą:

• „Pleśń" (owoce potarte o wykładzinę, obserwacja);

• „Skaczące chrupki" (miseczka, plastikowa folia, gumka recepturka, chrupki);

• „Konserwowanie żywności" (kostka bulionowa, ocet, sól, 3 szklanki, gorąca woda);

• „Żelkowe misie" (szklanka z wodą, żelkowy miś);

„Drożdże" (drożdże np. suszone w ilości dwóch łyżeczek, ciepła woda, 3 łyżeczki cukru, balon, butelka po soku).

 

W świecie barw:

• „Uzyskiwanie barw" (mazak, pasek papieru, szklanka, ocet)

Przebieg: Do szklanki nalewamy 1 cm octu. 2 cm od końca paska papieru dzieci zaznaczaja kreskę mazakiem. Następnie pasek wkładają do szklanki z octem.

Dzieci zauważają, że barwy na pasku  rozszczepiją się.

• „Zmiana barwy" (wywar z czerwonej kapusty, soda, kwasek cytrynowy);

• „Powstawanie barw pochodnych" (farby: czerwona, niebieska, żółta, kartka papieru lub szklanki z wodą).

Fizyka w przedszkolu:

• „Co spadnie szybciej?" (kamień, piórko);

• „Zjawisko tarcia" (klocek drewniany, klocek pokryty flanelą, klocek pokryty papierem ściernym).

 

Działania pozwalają  poznawać świat wszystkimi zmysłami. Ukazują piękno i złożoność środowiska przyrodniczego, a tym samym uczą zachowań proekologicznych. Przyczyniają się do podejmowania, inicjowania samodzielnych działań. Dostarczają dzieciom dużo radości i pozwalają w sposób naturalny na budowanie więzi społecznych na płaszczyźnie grupy, przedszkola i rodziny.

Efekty działania:
- dzieci zgodnie współdziałają w zespołach, dzielą się rolami;
- udoskonaleniu uległy kompetencje językowe;





Osoby / instytucje współpracujące i zakres współpracy:
- rodzice - organizowanie potrzebnych materiałów, fotorelacja.


Informacje dodatkowe:
Doświadczenia w przedszkolu ukazują ogromną potrzebę działania dzieci, jak również ich potencjał w odbiorze przekazywanych, często niełatwych treści. Motywują nauczyciela do kontynuowania podjętych działań w celu rozwijania aktywności poznawczych dzieci.
Rozszerzeniem podejmowanych działań był udział w pokazie eksperymentów fizycznych "Otwórz głowę, włącz myślenie" przeprowadzony przez naukowców z Fundacji Aleksandra Jabłońskiego.
W oddziale przedszkolnym stworzony został kącik badawczy, który pobudza ciekawość dzieci oraz zachęca do przeprowadzania własnych badań naukowych. Dzięki pomocy rodziców wyposażony został w podstawowy sprzęt badawczy: lupy, wagi, magnesy, lusterka, kompas, lornetkę, latarki, zlewki. Wszystkie zgromadzone w nim przedmioty są do dyspozycji dzieci pod nadzorem nauczyciela.