Relacja z konferencji

dla nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej, nauczycieli matematyki

i nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych.

Tajemnice myślenia matematycznego.

22.10.2019 r. Toruń

24.10.2019 r. Bydgoszcz

Na pytanie: Dlaczego nie wszystkie dzieci lubią matematykę? odpowiadały Badaczki z Uniwersytetów w Toruniu  i Bydgoszczy.

Tematy wykładów:

dr Małgorzata Gut: Czym jest dyskalkulia, jakie są jej przyczyny i skutki oraz co wiemy o propozycjach metod terapii?

dr Karolina Mroczyńska: Uczeń ze spektrum autyzmu na lekcji matematyki – edukacja w(y)łączająca.

Bardzo cieszy nas liczny udział nauczycieli w obu konferencjach. W Toruniu wzięło udział 130 nauczycieli, w Bydgoszczy - 178.

Wykład pani doktor Małgorzaty Gut (Katedra Psychologii Poznawczej i Porównawczej, Instytut Psychologii UMK w Toruniu, http://mathcoglab.umk.pl/publikacje/) dotyczył wrodzonych i nabywanych w wyniku edukacji umiejętności matematycznych dzieci. Słuchacze poznali takie pojęcia, jak zmysł numeryczny, subitacja, mentalna oś liczbowa, efekt dystansu, efekt wielkości, efekt SNARC, predyktor umiejętności matematycznych. Dowiedzieli się, że uczniowie, którzy prawdopodobnie mają dyskalkulię, borykają się np. z szacowaniem, porównywaniem liczb, obliczaniem przybliżeń, opisem działań, symbolami matematycznymi, czy myleniem cyfr w liczbach. Naukowcy wciąż zgłębiają podłoże neurologiczne problemów takich dzieci, wykorzystując w tym celu także nowoczesne technologie neuroobrazowania. Proponują nauczycielom i rodzicom ćwiczenie umiejętności myślenia matematycznego poprzez wykorzystywanie gier planszowych (pola mające charakter linii) i komputerowych (celem gry automatyzacja posługiwania się osią liczbową albo szacowanie). Pani dr Gut podjęła również problem ucieleśnienia procesów poznawczych, podkreślając, że podczas rozwiązywania zadań, uczniowie powinni mieć możliwość gestykulowania i poruszania się, tymczasem zwykle muszą siedzieć w ławkach.

Pani dr Karolina Mroczyńska (Zakład Dydaktyki, Instytut Matematyki, UKW w Bydgoszczy, https://matematyka.ukw.edu.pl/jednostka/instytut_matematyki/aktualnosci/43893/ukw_instytut_matematyki_grant_mpotegi) omówiła wieloaspektowość definicji uzdolnień matematycznych, zwracając uwagę, że każda z nich kładzie nieco inaczej nacisk na wielorakie rozumienie myślenia matematycznego. Jednak autorzy wszystkich twierdzą zgodnie, że myślenie matematyczne to przede wszystkim umiejętność dowodzenia twierdzeń, a nie sprawność arytmetyczna. Pani dr Mroczyńska podjęła również zagadnienie stosunku uczniów do matematyki jako przedmiotu w szkole. Omówiła problem lęku przed matematyką (https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/433983/edition/409096/content) jako lęku przed sprawdzianami, uczeniem się matematyki, liczbami czy używaniem matematyki w życiu. Naukowcy zbadali, że małym dzieciom udziela się  lęk nauczyciela, który nie lubi matematyki,  a musi uczyć umiejętności matematycznych w przedszkolu czy szkole. Konsekwencje lęku przed matematyką mogą być krótkotrwałe lub długotrwałe. W ramach wykładu Pani Doktor omówiła problemu z matematyką uczniów autystycznych. Większość takich uczniów ma duże problemy z myśleniem matematycznym. Dzieliła się swoimi doświadczeniami nauczyciela matematyki, nauczyciela uczniów ze spektrum autyzmu. Okazuje się, że wśród nich 20% ma wyjątkowe zdolności matematyczne, co oznacza, że to tyle samo jak wśród pozostałych uczniów. Połowę laureatów Olimpiady Matematycznej stanowią uczniowie ze spectrum autyzmu. Natomiast znacznie więcej uczniów ze spectrum autyzmu niż pozostałych ma w szkole problemy z matematyką. Nauczyciele nie potrafią się z nimi komunikować i nie dociekają, w jaki sposób ci uczniowie rozumują. Zazwyczaj nie potrafią prowadzić prawidłowo obserwacji ich zachowania i wyciągają pochopne wnioski, co do umiejętności i możliwości tych uczniów. Poleciła autobiografię Daniela Tammeta „Urodziłem się pewnego błękitnego dnia”, w której autor opowiada m.in. o tym, w jaki sposób widzi liczby. Zwróciła uwagę, że uczniowie ze spectrum autyzmu często nie rozwiązują zadań matematycznych z warzywami czy owocami, ponieważ one drażnią ich zmysły węchu i smaku. Przeanalizowała prace egzaminacyjne z 2018 r. uczniów ze spectrum autyzmu i stwierdziła, że zapisy w nich są chaotyczne, niewyraźne, uczniowie mylą działania i mają problemy z symbolami matematycznymi.

Prosimy o przesłanie do 28 lutego 2020 r. na adres e-mail: ejaskowska@bydgoszcz.uw.gov.pl wg załącznika informacji o inspiracjach z konferencji, które spowodowały  zmiany w warsztacie pracy. Zamieścimy je na stronie internetowej Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy.